Wat maakt een songtekst goed? Hoewel “goede” erg subjectief is, kunnen een aantal onderdelen van songwriting een liedje absoluut maken of breken. Het maakt niet uit hoe oud je bent of wat je muzikale voorkeuren zijn, het is vrij intuïtief om te weten wanneer de tekst van een nummer treffend is en de moeite waard om naar te luisteren – of je luistert aandachtig, of je knikt passief mee met de beat.
Beginnende songwriters bevinden zich vaak in de bekende lus van het schrijven over steeds terugkerende onderwerpen, het te vaak gebruiken van dezelfde woorden of gewoonweg moeite hebben om een idee over te brengen. Je kunt online heel veel informatie vinden over wat de normen zijn als het gaat om songstructuur, rijmschema en dergelijke, maar er is geen echt regelboek voor het schrijven van een hit. Hoewel je bepaalde formules kunt volgen, is het uiteindelijk een creatieve schrijfoefening, dus houd de volgende tips in gedachten en ga creatief aan de slag met het schrijven van je tekst!
Belangrijke opmerkingen
- Het schrijven van songteksten is als het schrijven van poëzie, dus het kan helpen om eerst zonder muziek te schrijven
- Als je eerst met muziek begint, omarm dan de rommeligheid van het freestylen van onzin over een beat als uitgangspunt
- Zoek je “wat” en je “wie” uit – waar heb je het over en tot wie richt je je?
- Gebruik de vijf zintuigen om de verbeelding van de luisteraar te triggeren en voor een betere beeldspraak te zorgen.
- Gebruik naast perfecte rijmen ook bijna-rijmen en interne rijmen om dingen af te wisselen en oefen in het schrijven van betere teksten.
- Maak dingen niet te ingewikkeld en beschrijf niet te veel om te voorkomen dat je de aandacht van je publiek verliest
- Vermijd clichés wanneer je kunt en omarm je eigen perspectief
- Bestudeer je genre op gemeenschappelijke thema’s, beschrijvingsniveaus en songstructuur
- Hoe meer je liedjes schrijft, hoe makkelijker het zal zijn om teksten te schrijven
—
Wil je dat je muziek gehoord wordt? 👇
—
1. Maak het rommelig
Een veel voorkomende misvatting bij songwriting is dat alle schrijvers in staat zijn om in een handomdraai een perfecte opeenvolging van woorden op hun pagina te spuwen, en dat is totaal onrealistisch. In feite zullen de meeste doorgewinterde songwriters graag uitleggen dat het schrijven van liedjes inhoudt dat je uit een hoop emoties de juiste boodschap moet snijden en de woorden moet vinden om die nauwkeurig te beschrijven, wat veel tijd en redactiewerk kost.
Ik weet zeker dat je verhalen hebt gehoord over hoe sommige van de grootste hits in slechts enkele minuten zijn geschreven, en dat is ook mogelijk. Sommigen zijn in staat om met gemak en snelheid zinvolle coupletten en refreinen samen te stellen, maar dat geeft alleen maar aan hoeveel oefening ze eraan vooraf hebben laten gaan, niet dat het werk zelf gemakkelijk is. Iedereen begint ergens in zijn schrijfproces, en het begint vaak rommelig.
Hoe begin je het proces van songteksten schrijven?
Stap 1:
- Zoek een beat/instrumentaal/akkoord dat je leuk vindt of pak een instrument en gebruik dat als basis voor je nummer. Het kan van online zijn, iets dat je zelf hebt gemaakt of een paar tokkels van je gitaar – zolang het je maar een basis geeft, maakt het niet uit.
Stap 2:
- Luister er één keer doorheen om jezelf een idee te geven van het ritme en de toonsoort, zodat je weet waar je moet zingen en welke algemene flow zou kunnen werken. Als je een instrument bespeelt, kies dan een of twee akkoorden als uitgangspunt.
Stap 3:
- Druk op opnemen op voice memo’s en laat jezelf gaan – begin te zingen, neuriën of rappen wat er in je opkomt over het nummer. De bedoeling hiervan is om te zien waar je van nature stroomt en welke geluiden op welke plekken goed aanvoelen.
- Wat er ook uit komt zal waarschijnlijk een vlekkerige melodie zijn, een woord hier en daar, of totale wartaal – dat is perfect! Je zult intuïtief delen van het liedje invullen met wat voelt alsof het daar hoort. Laat het liedje helemaal spelen en stop niet met opnemen alleen omdat je iets niet goed vond.
Stap 4:
- Denk je dat er gedeelten in zaten die je misschien leuk had gevonden of die goed voelden? Zo ja, luister het terug. Zo niet, doe het dan nog een keer en daag jezelf uit om met iets heel anders te komen. Hoe meer takes je hebt, hoe meer je later hebt om mee te werken, wat zowel een hulp als een hindernis kan zijn (meer keuzes, maar ook meer om uit te zoeken).
Als je eenmaal een of twee takes hebt waar je tevreden mee bent, heb je waarschijnlijk een paar melodie-ideeën samen met hier en daar een paar tekstregels, of het nu echte woorden zijn of niet. Wartaal is je beste vriend! Dit is wat je gaat gebruiken om te beginnen met het schrijven van de rest van het liedje. Omdat we ons richten op teksten, is je volgende stap om je onzingeluiden/woorden om te zetten in iets samenhangends. Zo ontstaan de meeste liedjes.
Hoe vaker je dit doet, hoe beter je wordt in het schijnbaar uit het niets trekken van een idee en ermee aan de haal gaan. Denk aan de freestyles van rappers – zo zijn ze ook tot dat niveau gekomen!
Vertrouw op je gevoel
Je zult merken dat je met wartaal vaak woorden eruit gooit die al naar een bepaald thema of verhaal hinten. Misschien heb je wel een regel gezegd die de scriptie van het hele nummer zou kunnen zijn, of een perfecte aandachtstrekker voor het refrein. Probeer te begrijpen wat je onderbewustzijn je vertelde en bouw je vers eromheen. Of het nu wel of niet je uiteindelijke thema wordt, het is een geweldige plek om te beginnen.
Gebruik je onzinwoorden ook als leidraad voor geluiden – misschien zei je een reeks woorden die nergens op sloegen, maar wel goed klonken. Probeer echte woorden te vinden die dezelfde klinkers of lettergrepen hebben, zodat ze hetzelfde klinken, maar wel een betekenis hebben.
2. Wat is het verhaal?
Zoek je “wat” en je “wie” om je teksten in te kaderen. Onthoud dat het schrijven van liedjes lijkt op het schrijven van poëzie. Het moet zinvol zijn als je het leest zonder muziek – de muziek moet niet altijd de lijm zijn.
De “Wat”
Een lied kan vele vormen aannemen, dus bedenk welk verhaal je probeert te vertellen. Gaat je liedje over een gevoel? Een situatie? Een plaats? Een persoon? Een verhaal/gebeurtenis?
Het bepalen van je onderwerp zal je helpen bij het kiezen van beschrijvende woorden en het structureren van de opzet van je lied.
De “Wie”
Als je songteksten schrijft, moet je ook bedenken tot wie je je richt. Zing je voor iemand in het bijzonder? Of een algemeen publiek? Is het in de eerste persoon? Misschien heb je het over andere mensen, dus is het in de 3e persoon.
Als je weet wie er aan het woord is en wie er wordt aangesproken, zul je consistenter zijn in het vertellen van je liedje.
Voorbeelden:
- Over een gevoel: “20 Something” – SZA (het gevoel in de 20 te zijn en je alleen te voelen)
- Over een situatie: “Deja Vu” – Olivia Rodrigo (een ex die dingen doet die ze vroeger samen deden, maar dan met zijn nieuwe vriendin)
- Een verhaal vertellen: “Wet Dreamz” – J. Cole (eerste intieme moment)
- Over een plek: “Hometown Glory” – Adele
- Over zichzelf: “Prisoner” – Etta James
- Gezongen voor een persoon: “Angelina” – Lizzy McAlpine
- In de 3e persoon: “Sk8er Boi” – Avril Lavigne
Lees de songteksten van verschillende liedjes zonder naar de muziek te luisteren en merk op hoe elk liedje om een andere vertelwijze en woordkeuze vraagt. Probeer dan wat je geleerd hebt toe te passen op je eigen songteksten.
3. Gebruik je zintuigen
Neem je publiek mee in het verhaal dat je vertelt door beeldspraak te gebruiken. Om dit te doen kun je een paar van de vijf zintuigen in detail beschrijven. Alleen jij weet hoe het is om op de plek te zijn waar je naar verwijst of welke fysieke sensatie je op een bepaald moment voelde – vertel de luisteraar wat je wilt dat ze zien, ruiken, horen, aanraken of proeven zodat ze het liedje op een dieper niveau voelen en hun eigen emoties ermee associëren.
Of je nu wel of niet een veelvoorkomend gevoel, situatie of locatie beschrijft, het verandert niets aan het feit dat een goede songtekst je aan het denken zet over een bekend gevoel op een manier die je nog niet eerder hebt gedaan. Probeer beschrijvende woorden in een nieuwe context te gebruiken. Hoe verder je afdwaalt van gebruikelijke bijvoeglijke naamwoorden bij het schrijven van songteksten, hoe meer je de verbeelding van de luisteraar prikkelt.
Voorbeeld in “Mariella” van Leon Bridges: “Ogen als een jungle, je bent iets wilds”
4. Speel met je rijmpjes
Een van de beste manieren om een liedje in iemands hoofd te laten blijven hangen is om het pakkend te maken, en daarvoor moet het memorabel zijn en makkelijk mee te zingen. Een van de beste middelen om hiervoor te gebruiken is rijmen. Jezelf dwingen om een standaard rijmschema te gebruiken is echter een veelvoorkomende valkuil bij nieuwe songwriters, die vaak de druk voelen om rijmwoorden zo perfect mogelijk te laten klinken en ze op alle juiste plaatsen te zetten. Vrees niet, want er zijn zoveel manieren om met rijm te spelen bij het schrijven van liedjes.
De meest voorkomende rijmschema’s in popsongs zijn ABAB of AABB. Voor het geval je het niet weet, dit is hoe rijmschema’s worden uitgeschreven – elke letter staat voor een regel en het soort rijm aan het eind ervan. ABAB wordt bijvoorbeeld gebruikt in “Fly Me to the Moon” van Frank Sinatra:
Fly me to the moon
Let me play among the stars
Let me see what spring is like
On Jupiter and Mars
Er zijn echter nog veel meer rijmvariaties om uit te proberen. In feite is het helemaal aan jou. Speel met andere rijmschema’s (AAAA, ABCB, etc.) tot je er een vindt die je leuk vindt en die past bij het liedje dat je wilt schrijven.
Bijna-rijmen en interne rijmen
Het geheim om dingen fris te laten klinken en jezelf meer woordkeuze te geven is door gebruik te maken van bijna-rijm: een onvolmaakt rijm dat wordt gecreëerd door het gebruik van vergelijkbare maar niet identieke klanken. Alle beste liedjes gebruiken bijna-rijm en als het goed is, merk je het niet eens. Dat komt omdat ze goed in het gehoor klinken, ondanks dat ze niet exact rijmen. Broers en zussen, geen tweeling.
Ed Sheeran’s “A Team” is een van de vele voorbeelden:
Light’s gone, days end
Struggling to pay rent
Long nights, strange men
Geen van “end”, “rent”, of “men” rijmen perfect, maar ze werken wel. Je kunt dit ook doen voor grotere woorden, en nog verder afdwalen van het verwachte rijm:
In “Money Trees”, zegt Kendrick Lamar:
It go Halle Berry or hallelujah
Pick your poison tell me what you’re doing
Everybody gon’ respect the shooter
Hier zijn “hallelujah en “shooter” bijna-rijmen die werken vanwege de interne “oo” klank gevolgd door de uitgesproken “uh” aan het eind. Het punt is, zolang het voor jou goed klinkt, telt het.
Je kunt ook interne rijm gebruiken, waarbij woorden in het midden van de regel rijmen in plaats van aan het eind. Je zult zien dat de meest productieve rappers dit doen naast rijmen aan het eind van de regel, net als veel singer songwriters.
Hier is een kleurgecodeerde uitsplitsing van de rijmwoorden in Lose Yourself van Eminem, een goed voorbeeld van hoe je perfecte, bijna en interne rijm kunt combineren.
5. Houd het eenvoudig
Goed nieuws! Voor het schrijven van betere songteksten hoef je geen ingewikkelde woorden te kennen – het kan zelfs nuttig zijn om je liedjes soms wat af te zwakken om te voorkomen dat ze tekstueel dichtgetimmerd aanvoelen. Houd het simpel en leg je onderwerp niet te veel uit. Het schrijven van teksten vereist selectiviteit in je woordkeuze. Het is veel beter om te laten zien, niet om te vertellen. Complexe woorden zijn in sommige gevallen welkom, maar zorg ervoor dat je je publiek niet verliest in het proces.
Vermijd ook dat je te lang blijft hangen in één beschrijving of idee en ga in plaats daarvan naar een aangrenzende gedachte. Het is in dit soort gevallen makkelijk om als luisteraar je interesse te verliezen omdat de flow van het verhaal overschaduwd wordt door de noodzaak om de “denkwijze” van het nummer bij te houden.
6. Vermijd clichés
Als je een goede songtekst wilt schrijven, is het beter om de klassieke clichés die we zo vaak horen in de mainstream muziek te vermijden. Sommige woorden en ideeën worden gewoon te vaak gebruikt, dus daag jezelf uit om andere manieren te bedenken om hetzelfde te zeggen in je eigen songtekst.
“I need you”, “tonight will be the best night of our lives”, “you drive me crazy”, “girl” rijmt op “world”, zijn voorbeelden van teksten of ideeën die we allemaal al een miljoen keer gehoord hebben. Hoewel ze relevante en bekende gevoelens weergeven, vergeten sommige schrijvers dieper te graven. Als je schrijft over een zeer algemeen begrepen gevoel, probeer het dan te beschrijven op een manier die nog niet eerder is gedaan.
Het spreekt voor zich dat een goed geplaatst cliché soms precies is wat we nodig hebben.
7. Bestudeer je Genre
Als je worstelt met het idee hoe je teksten “verondersteld worden” te klinken, denk dan aan het gebrek aan een regelboek. Het kan helpen om je genre te bestuderen als je de weg kwijt bent. Zoek teksten op van 1) de grootste nummers in jouw genre en 2) teksten van artiesten die vergelijkbaar zijn met jou en kijk of je iets kunt toepassen op je eigen nummers.
Misschien vind je patronen die je inspireren of die je een leidraad geven voor terugkerende thema’s in het onderwerp, hoe beschrijvend artiesten zijn en welke veelgebruikte songstructuren er binnen dat genre worden gebruikt. R&B gaat bijvoorbeeld meestal over liefde en relaties, folkmuziek gaat diep op de beschrijving in terwijl dansmuziek heel oppervlakkig blijft, en bijna alle popliedjes volgen dezelfde liedstructuur (eerste couplet, refrein, tweede couplet, refrein, brug, refrein).
Nu je een uitzonderlijke songwriting toolkit hebt om uit te putten, kun je het zelf proberen! Vergeet niet geduldig te zijn en perfectionisme te negeren – je vooruitgang zal dan exponentieel zijn.
– Vertaald door Judith de Graaff –
—
